Het strenge oordeel van Europees Comité voor Sociale Rechten over het Vlaamse woonbeleid toont dat de vorige Vlaamse Regeringen nagelaten hebben om de wooncrisis aan te pakken en ze zelfs nog hebben verergerd. Tijd voor een nieuwe koers.
De basis voor een koerswijziging ligt er. Het regeerakkoord en de plannen van minister van Wonen Melissa Depraetere zetten stappen, maar er is geen tijd te verliezen. Het Vlaams ABVV voerde de afgelopen jaren actie tegen de wooncrisis en roept op om deze uitspraak te benutten om sneller te handelen.
Tien jaar wanbeleid
"De vorige twee Vlaamse regeringen zijn verantwoordelijk voor dit falende beleid," zegt Miranda Ulens, algemeen secretaris van het Vlaams ABVV. "Nu is het aan Melissa Depraetere om te bewijzen dat het anders kan. Wonen is geen kwestie van vier muren en een dak, maar van levenskwaliteit, koopkracht, gezondheid en toekomstperspectief."
Betaalbaar wonen is een basisbehoefte. Toch lopen de woonuitgaven steeds verder op. De helft van de huurders besteedt meer dan een derde van zijn inkomen aan woonkosten, terwijl dat bij eigenaars slechts 15% is. De kloof op de woningmarkt wordt groter. Van de hooggeschoolde nestverlaters wordt 74% eigenaar, terwijl dat bij laaggeschoolden slechts 40% is. Alleenstaande ouders huren het langst: minder dan 40% van hen wordt eigenaar. Koppels maken veel sneller de overstap naar een koopwoning.
De Vlaamse regering moet de onzekerheid over wonen wegnemen, zodat werkenden én werkzoekenden niet vastzitten in een uitzichtloze situatie.
Meer sociale woningen
De beloofde uitbreiding van sociale woningen moet versneld worden uitgevoerd. Vorig jaar riepen vakbonden en werkgevers via de SERV al op tot deze investering. Het tekort aan betaalbare woningen is niet alleen een sociaal probleem, maar ook een economisch obstakel. Mensen zonder stabiele woonsituatie vinden moeilijker werk en blijven vastzitten in onzekerheid.
Goed en betaalbaar wonen is essentieel voor een gezonde balans tussen werk en privéleven én voor de koopkracht. De ongelijkheid op de woningmarkt neemt toe. Hogergeschoolden kopen sneller een woning dan laaggeschoolden. Koppels maken sneller de overstap naar eigendom dan alleenstaande ouders. De kloof tussen wie financiële steun van thuis krijgt en wie dat niet heeft, wordt groter.
Wie afhankelijk is van de huurmarkt, heeft vaak een lager inkomen en onzekere jobs. Dat vergroot de kans op financiële problemen en sociale achterstand. "Nieuwe sociale woningen zijn belangrijk, maar die staan er niet morgen," zegt Miranda Ulens. "Huurders zitten nu al in de problemen, dus we moeten ingrijpen."
Wat kan Vlaanderen nu al doen?
Huurprijzen afremmen. Stop de stijgende huurprijzen die veel mensen in financiële problemen duwen.
Meer mensen recht geven op een huurpremie. En ervoor zorgen dat zij dat recht ook kunnen opnemen.
Huurwaarborg verlagen. Naar één maand in plaats van drie, zodat huurders niet op voorhand te veel geld moeten ophoesten.
Sterkere wooninspectie. Strijd tegen slechte woonomstandigheden en discriminatie op de huurmarkt.
